Μασονία: Μυστήριο, Ιστορία και Παρουσία στην Ελλάδα
Στην Αργολίδα και συγκεκριμένα στο Ναύπλιο η πρώτη μασονική στοά της Ελεύθερης Ελλάδας
Η Μασονία, γνωστή και ως Τεκτονισμός ή Ελευθεροτεκτονισμός, αποτελεί μια μυστική οργάνωση με βαθιά ιστορία και πλήθος εικασιών γύρω από τη φύση και τις δραστηριότητές της.
Σύμφωνα με το Χρηστικό Λεξικό της Νεοελληνικής Γλώσσας της Ακαδημίας Αθηνών (2014), η Μασονία είναι μια παγκόσμια, αυστηρά ιεραρχημένη αδελφότητα, γνωστή για τις τελετουργίες και την αλληλεγγύη των μελών της.
Ο όρος μασονία προέρχεται από τη γαλλική λέξη maçonnerie (1280), που σημαίνει «οικοδομική τέχνη», και η οποία με τη σειρά της προέρχεται από το maçon (οικοδόμος).
Η Μασονία στην Ελλάδα
Η παρουσία της Μασονίας στην Ελλάδα προϋπήρχε της ίδρυσης του ελληνικού κράτους. Πολλοί επιφανείς Έλληνες που ζούσαν στην Ευρώπη ή στα Βαλκάνια είχαν ήδη μυηθεί στις τεκτονικές στοές του εξωτερικού.
Οι πρώτες στοές
Η πρώτη τεκτονική στοά στην Ελλάδα ιδρύθηκε στην Κέρκυρα το 1781, όταν το νησί βρισκόταν υπό ενετική κυριαρχία. Ονομαζόταν “Beneficenza” (Αγαθοεργία) και υπαγόταν στη Μεγάλη Στοά της Βερόνας στην Ιταλία.
Στις αρχές του 1800, η Κέρκυρα εξελίχθηκε σε πυρήνα εξάπλωσης της Μασονίας στην Ελλάδα. Εκεί λειτουργούσαν δύο κύριες στοές:
-
“Αγαθοεργία”, που συγχωνεύθηκε με τη γαλλόφωνη “Φιλογένεια”
-
“Saint Napoleon”, που ιδρύθηκε το 1809 από τη Μεγάλη Ανατολή της Γαλλίας
Επιπλέον, στην Λευκάδα λειτούργησε η Στοά “Ένωσις”, στην οποία μυήθηκε ο Εμμανουήλ Ξάνθος, ένας από τους ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας.
Η πρώτη μασονική στοά στην ελεύθερη Ελλάδα
Η ίδρυση στο Ναύπλιο
Λίγοι γνωρίζουν ότι η πρώτη μασονική στοά στην ελεύθερη Ελλάδα ιδρύθηκε στο Ναύπλιο το 1826 με την ονομασία “Πανελλήνιον”.
Από επιστολή του Ιωάννη Βαπτιστή Θεοτόκη προς τον κόμη Διονύσιο Ρώμα (Ζάκυνθος, 22 Μαΐου 1825), φαίνεται πως οι πρώτες ενέργειες για τη δημιουργία της στοάς είχαν ξεκινήσει νωρίτερα. Στην επιστολή αναφέρεται:
«Δια του αρχιμανδρίτου Ζένσου σας παρεκάλεσα να μοι αποστείλητε πάν ότι αναγκαιοί δια να φωτισθώμεν, δηλαδή όπως ιδρύσωμεν μίαν στοάν Μασονικήν (Loggia M.)… το μόνον μέσον ίνα ενθουσιάσωμεν και προσελκύσωμεν πατριώτας…»
Έγγραφο εισδοχής νέου μέλους στην Μασονική Στοά του Ναυπλίου, γραμμένο στα λατινικά, επιβεβαιώνει την ύπαρξή της, καθώς προτρέπει άλλες στοές να αναγνωρίσουν την ιδιότητα του μέλους και να του παρέχουν κάθε δυνατή βοήθεια.
Το “πέπλο μυστηρίου” γύρω από το Άργος
Πιο ασαφή είναι τα στοιχεία για τη μασονική δραστηριότητα στο Άργος.
Μετά τη στέψη του Γεωργίου Α’ ως βασιλιά της Ελλάδας το 1863, ιδρύθηκαν δύο στοές στο Άργος:
-
“Πρόνοια” (1863)
-
“Πρόοδος” (1864)
