Το Σπήλαιο Φράγχθι βρίσκεται στην Κοιλάδα και αποτελεί μία από τις σημαντικότερες προϊστορικές θέσεις του Ελληνικού χώρου και ένα από τα σημαντικότερα σπήλαια της Ευρώπης και της ανατολικής Μεσογείου.

Το σπήλαιο αυτό είναι ένα πελώριο άνοιγμα μέσα στην ασβεστολιθική πλαγιά του απόκρημνου λόφου Φράγχθι, συνολικού βάθους 150μ. και με πλάτος εισόδου 30μ. Οι αλλεπάλληλες καταρρεύσεις της οροφής του έχουν καλύψει ολόκληρο σχεδόν, το εσωτερικό του, εκτός από μικρό τμήμα κοντά στην είσοδο, όπου και έγινε η ανασκαφή.

Μέσα στο σπήλαιο προς τη βορινή εσωτερική πλευρά του, σχηματίζεται μια μικρή λίμνη, ένα μέτρο κάτω από τη σημερινή επιφάνεια της θάλασσας, που προμήθευε νερό στους προϊστορικούς κατοίκους του σπηλαίου αλλά και που χρησιμοποιήθηκε στην κλασική αρχαιότητα ως χώρος λατρείας χθονίων θεοτήτων.

Πιθανόν πρώτο κατοικήθηκε από τον άνθρωπο του Νεάντερταλ, κατά την Μουστιαία περίοδο 40.000 χρόνια π.Χ. αλλά σίγουρα από το Homosapiens την περίοδο μετά από το 30.000 π.Χ. Μέχρι σήμερα έχουν διερευνηθεί μέσω ανασκαφών 25.000 χρόνια και υπάρχουν ενδείξεις ότι το σπήλαιο κατοικούταν συνεχώς από το 20.000 μέχρι το 3.000 π.Χ. όπου και γκρεμίστηκε εξαιτίας ενός μεγάλου σεισμού.

Στην ακμή του, το 4.000 π.Χ., το σπήλαιο έφτασε τους 150 κατοίκους και ο οικισμός εξαπλώθηκε και έξω από την είσοδο. Εκεί που με το ανέβασμα της στάθμης είναι σήμερα η θάλασσα, βρέθηκαν κάποια οικήματα, άριστης ποιότητας εργαλεία οψιδιανού (ένα ηφαιστειακό μαύρο πέτρωμα που υπάρχει μόνο στη Μήλο, 80 μίλια μακριά, και που μαρτυρά την μια πρώτη εμφάνιση της ναυτιλίας στον Αιγαιακό χώρο) αλλά όχι ξύλινα σκεύη λόγω φυσικής φθοράς.

Όλα τα πήλινα θραύσματα που ανήκουν στην Νεολιθική εποχή είναι εσωτερικά μαύρα και εξωτερικά καφέ, δοχεία (κούπες) χωρίς βάσεις και χερούλια η κάποια διακοσμητικά με επίπεδα χείλη. Βρέθηκαν, επίσης, γυναικεία είδωλα (νεότερης νεολιθικής εποχής), αγαλματίδια, χάντρες, κοσμήματα, εργαλεία και κατεργασμένα όστρακα.

Η πιο σημαντική ανακάλυψη όμως θεωρείται ο σκελετός, όπου πρόκειται για τον αρχαιότερο πλήρη σκελετό στην Ελλάδα (10.000-8.000 χρόνια παλιό).

Οι ανασκαφές από τα πανεπιστήμια Ιντιάνα και Πενσιλβάνια την περίοδο 1967-1976 έχουν γίνει μόνο στο μπροστινό χώρο του σπηλαίου σε επιφάνεια 700τ.μ. ενώ το υπόλοιπο είναι καταπλακωμένο από την οροφή. Όλα τα ευρήματά του φιλοξενούνται στο αρχαιολογικό μουσείο του Ναυπλίου (Κοιλάδα, 2010; Γκάτσος, 1996; Tjeerd & Curtis, 2002, Βικιπαιδεια ).

Πηγή: dimosermionidas.gr