547 π.Χ. Οι Σπαρτιάτες, έχοντας ήδη αποσπάσει από το Άργος την ισχυροτέρα σύμμαχό του, την Τεγέα, σύντομα απέσπασαν τα Κύθηρα την νότια Κυνουρία και, τέλος, την Θυρεάτιδα, η απώλεια της οποίας θ’ αποτελέσει βαρύτατο οικονομικό πλήγμα για το Άργος, που εκήρυξε πλέον επισήμως τον πόλεμο κατά της Σπάρτης.
546 π.Χ. Η φήμη της Σπάρτης ήταν πλέον τόσο μεγάλη, ώστε οι Ιωνικές πόλεις εζήτησαν την βοήθειά της μετά την κατάλυση του λυδικού κράτους υπό των Περσών, ενώ τα επόμενα έτη ο Αιγύπτιος Φαραώ Άμασις θα επιδιώξει την εξασφάλιση της φιλίας των Σπαρτιατών.
Εν τω μεταξύ, στην Πελοπόννησο, κατά την σύγκρουση του έτους αυτού που έκρινε μάλιστα τον πόλεμο Σπάρτης – Άργους, έχουμε ένα συγκλονιστικό ιστορικό γεγονός. Προς αποφυγή ασκόπου αιματοχυσίας, οι δύο στρατοί συνεφώνησαν να πολεμήσουν από την κάθε πλευρά μόνον 300 επίλεκτοι οπλίτες («Λογάδες») και το υπόλοιπο των στρατών να αποτραβηχθεί στις πατρίδες τους. Η σύγκρουση των δύο επιλέκτων σωμάτων, με επικεφαλής τον Σπαρτιάτη Οθρυάδη και τον Αργείο Θέρσανδρο, ορίσθη, κατά τα πολεμικά ειωθότα των Ελλήνων, και επραγματοποιήθη στην τοποθεσία Πάρπαρο.
Στην άγρια μάχη που διεξήχθη, έως την άφιξη της νυκτός, εφονεύθησαν άπαντες εκτός τριών μόνον οπλιτών, δύο Αργείων (του Αλκήνωρος και του Χρομίου) και του σοβαρώς τραυματισθέντος Σπαρτιάτου αρχηγού Οθρυάδου. Οι Αλκήνωρ και Χρόμιος, θεωρώντας ότι ήσαν οι μόνοι ζωντανοί, έφυγαν από το πεδίο της μάχης για ν’ ανακοινώσουν την νίκη τους στο Άργος, αλλά ο Οθρυάδης, συνεκέντρωσε τότε τις δυνάμεις του, εστάθη όρθιος, απέκδυσε τα σώματα των νεκρών Αργείων και με τον οπλισμό τους ύψωσε Τρόπαιο, επάνω στο οποίο έγραψε με το ίδιο του το αίμα: «(Λακεδαιμόνιοι) κατ’ Αργείων» (σύμφωνα με τον Λουκιανό και το «Ανθολόγιο» Στοβαίου) ή «(Λακεδαιμόνιοι) Διί Τροπαιούχωι» (σύμφωνα με τον Πλούταρχο). Εν συνεχεία, ο Σπαρτιάτης πολεμιστής άφησε την τελευταία του πνοή δίπλα στους 299 νεκρούς συμπολεμιστές του.
Μόλις έφθασαν στο πεδίο της μάχης οι δύο στρατοί, το επόμενο πρωϊ, για να διαπιστώσουν το αποτέλεσμα, η νίκη αμφισβητήθη και υπό των δύο πλευρών και, από λόγο σε λόγο, οι δύο πλευρές ήλθαν σε κανονική πλέον σύγκρουση. Μετά από αιματηρό αγώνα, ενίκησαν οι Σπαρτιάτες και η Θυρέα οριστικώς επέρασε στην επικράτειά τους.
Αντίθετα από τον Ηρόδοτο που θέλει τον αρχηγό των Σπαρτιατών Οθρυάδη να έχει αυτοκτονήσει μετά την ύψωση του Τροπαίου, μη θέλοντας να επιστρέψει ζωντανός στην Σπάρτη όταν όλοι οι συλλοχίτες του ήσαν ήδη νεκροί, η παράδοση των Αργείων τον θέλει να έχει τραυματισθεί θανασίμως υπό του Περιλάου, τον οποίο μάλιστα ετίμησαν οι Αργείοι, με ανδριάντα στο Θέατρο της πόλεως, όπως διασώζει ο Παυσανίας (2. 20, 6).
Η εκδοχή των Αργείων φαίνεται πιο αληθινή, δεδομένου ότι δεν θ’ άφηναν ποτέ ζωντανό οι δύο Αργείοι τον αρχηγό των αντιπάλων τους, άρα είναι λογικό να έχει ανασηκωθεί ο τελευταίος, τραυματισμένος σοβαρά, μέσα από νεκρά κορμιά συμπολεμιστών και αντιπάλων, «ΑΜΙΚΛΑΣΤΟΙΣ ΔΟΡΑΣΙ ΕΠΕΡΕΙΔΟΜΕΝΟΣ» όπως γράφει ο Πλούταρχος στα «Ηθικά» του, δηλαδή στηριζόμενος σε σπασμένα δόρατα, όταν απεχώρησαν οι επιζήσαντες δύο πολεμιστές του Άργους από το πεδίο της μάχης για να αναγγείλουν την νίκη στην πατρίδα τους.
Προς ανάμνηση αυτής της μάχης σώζονται επιγραφές, όπως η ακόλουθη: «ΖΕΥ ΠΑΤΕΡ, ΟΘΡΥΑΔΑ ΤΙΝΑ ΦΕΡΕΤΡΟΝ ΕΔΡΑΚΕΣ ΑΛΛΟΝ ΟΣ ΜΟΝΟΣ ΕΚ ΘΥΡΕΑΣ ΟΥΚ ΗΘΕΛΗΣΕ ΜΟΛΕΙΝ ΠΑΤΡΙΔΑ ΕΠΙ ΣΠΑΡΤΗΝ ΔΙΑ ΔΕ ΞΙΦΟΣ ΗΛΑΣΕ ΠΛΕΥΡΑΝ ΔΟΥΛΑ ΚΑΤΑΓΡΑΨΑΣ ΣΚΥΛΑΣ ΚΑΤ’ ΙΝΑΧΙΔΩΝ (δηλαδή κατ’ Αργείων)».
Μετά απ’ αυτή την μάχη, η Σπάρτη είχε πλέον υπό τον απόλυτο έλεγχό της μία μεγάλη έκταση 8.500 τετραγωνικών χιλιομέτρων, που αντιστοιχούσε στα 2/5 της όλης Πελοποννήσου. Οι Αργείοι, εξύρισαν εις ένδειξη πένθους τα κεφάλια τους και ορκίσθησαν να μην αφήσουν ξανά μακριά μαλλιά, μήτε οι γυναίκες τους να φορέσουν κοσμήματα χρυσά έως ότου επαναποκτηθεί η Θυρεάτις.
Πηγή: Επίτομος Ιστορία των Σπαρτιατών, Βλάση Γ. Ρασσιά
.
